Օգտակար տեղեկատվություն
Օգտակար տեղեկատվություն
ՖՈՐՈՒՄԻ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ՎԱՅՐԸ
Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության Երրորդ գլոբալ
ֆորումը տեղի կունենա Մատենադարանում՝ Մեսրոպ Մաշտոցի
անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտում։
Հասցե՝ Մաշտոցի պողոտա 53,
Երևան 0009, Հայաստանի Հանրապետություն
Էլ․ փոստ՝ contact@matenadaran.am
Կայք՝ www.matenadaran.am
ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՄԱՍԻՆ
Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը բացառիկ է իր ձեռագրերի հավաքածուով և հայապահպանությանն ուղղված իր գործունեությամբ: Նրանում ամփոփված է հայ գրավոր մշակույթի (և ոչ միայն հայ, այլ նաև օտար ազգերի գրավոր մշակույթի) պատմությունը:
«Մատենադարան» բառը նշանակում է ձեռագրերի պահոց՝ մատյանների դարան, հավաքածու: Այսօրվա հայի գիտակցության մեջ այն ընկալվում է և’ որպես ժողովրդական կենսափորձի, և’ որպես իմաստնության խտացում` նրանում տեսնելով իր հավերժության առհավատչյան:
Մատենադարանն ստեղծվել է Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից` հայոց այբուբենի ստեղծումից հետո` դեռևս 5-րդ դարում, երբ կատարվել են հայերեն առաջին թարգմանությունները և ձևավորվել է հայոց մատենագրությունն իր առանձին ժանրերով: Հենց նույն դարում էլ ստեղծվել է առաջին գրապահոցը Վաղարշապատում` Էջմիածնի կաթողիկոսարանին կից, ինչի մասին վկայում է Ղազար Փարպեցին: Բացի Էջմիածնից, Հայաստանի այլ վայրերում և տարբեր երկրների հայաշատ բնակավայրերում գրվել և ընդօրինակվել են հազարավոր ձեռագիր մատյաններ, որոնք պահվել են վանքերի ու մենաստանների մատենադարաններում։ Էջմիածնի կաթողիկոսական Մատենադարանի և Հայաստանի ու աշխարհի տարբեր երկրների գրչության կենտրոններում ստեղծված ու պահպանված ձեռագրերի հիմքի վրա էլ ձևավորվել է Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը: Սակայն այն, ինչն այսօր պահվում է Մատենադարանում, հայերեն պահպանված ձեռագրերի մի մասն է կազմում, քանի որ դարերի ընթացքում բազմաթիվ ձեռագրեր ոչնչացվել և առևանգվել են:
Էջմիածնի Մատենադարանը, որի հիմքի վրա ձևավորվել է Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը, պետականացվել է 1920 թ. դեկտեմբերին, որից միայն երկու տարի անց` 1922 թ. ապրիլին, Մոսկվայից Հայաստան է վերադարձվել 4060 ձեռագիր: Էջմիածնից Մատենադարանը Երևան է տեղափոխվել 1939 թ. և տեղակայավել է Հանրային գրադարանում: 1945 թ. ճարտարապետ Մարկ Գրիգորյանի նախագծով սկսվել է շենքի շինարարությունը, որն ավարտվել է 1957 թ. և Մատենադարանը հաստատվել է նորակառույց շենքում: 1959 թվականի մարտի 3-ին Խորհրդային Հայաստանի կառավարության որոշմամբ Մատենադարանը վերածվում է գիտահետազոտական ինստիտուտի` ձեռագրերի գիտական պահպանության, բնագրերի ուսումնասիրման, հրատարակության և թարգմանության բաժիններով. 1962 թ. այն անվանակոչվում է Մեսրոպ Մաշտոցի անունով։
Ներկայումս Մատենադարանի գլխավոր մասնաշենքը վերածվել է թանգարանային համալիրի` հնարավորություն ստանալով ավելի շատ ցուցադրություններ ներակայացնելու: Նախկին 1 ցուցասրահին այսօր փոխարինում է 15-ը: Գիտական բաժինների համար կառուցվել է նոր մասնաշենք, որը շահագործման է հանձնվել 2011 թ. սեպտեմբերի 21-ին: Նորակառույցի հեղինակը ճարատարապետ Արթուր Մեսչյանն է:
Մատենադարանում կենտրոնացված շուրջ 23.000 ձեռագիր միավորներն ընդգրկում են հայ հին և միջնադարյան գիտության ու մշակույթի գրեթե բոլոր բնագավառները՝ պատմություն, աշխարհագրություն, քերականություն, փիլիսոփայություն, իրավունք, բժշկություն, մաթեմատիկա, տիեզերագիտություն, տոմարագիտություն, գուշակային գրականություն, թարգմանական ու ազգային գրականություն, մանրանկարչություն, երաժշտություն և թատրոն: Այստեղ հայերենից բացի պահվում են արաբերեն, պարսկերեն, հունարեն, ասորերեն, լատիներեն, եթովպերեն, վրացերեն, եբրայերեն և այլ լեզուներով ձեռագրեր։ Միջնադարյան թարգմանութունների շնորհիվ կորստից փրկվել են բազմաթիվ ձեռագրեր, որոնք չեն պահպանվել մայր լեզուներով անգամ և հայտնի են միայն հայերեն թարգմանությամբ։ Ավելի մանրամասն տեղեկատվության համար խնդրում ենք այցելել Մատենադարանի պաշտոնական կայքը։
Ֆորումի անցկացման վայրը
Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության Երրորդ գլոբալ ֆորումը տեղի կունենա Մատենադարանում՝ Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտում։
Հասցե՝ Մաշտոցի պողոտա 53,
Երևան 0009, Հայաստանի Հանրապետություն
Էլ. փոստ՝ contact@matenadaran.am
Կայք՝ www.matenadaran.am
ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՄԱՍԻՆ
Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը բացառիկ է իր ձեռագրերի հավաքածուով և հայապահպանությանն ուղղված իր գործունեությամբ: Նրանում ամփոփված է հայ գրավոր մշակույթի (և ոչ միայն հայ, այլ նաև օտար ազգերի գրավոր մշակույթի) պատմությունը:
«Մատենադարան» բառը նշանակում է ձեռագրերի պահոց՝ մատյանների դարան, հավաքածու: Այսօրվա հայի գիտակցության մեջ այն ընկալվում է և’ որպես ժողովրդական կենսափորձի, և’ որպես իմաստնության խտացում` նրանում տեսնելով իր հավերժության առհավատչյան:
Մատենադարանն ստեղծվել է Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից` հայոց այբուբենի ստեղծումից հետո` դեռևս 5-րդ դարում, երբ կատարվել են հայերեն առաջին թարգմանությունները և ձևավորվել է հայոց մատենագրությունն իր առանձին ժանրերով: Հենց նույն դարում էլ ստեղծվել է առաջին գրապահոցը Վաղարշապատում` Էջմիածնի կաթողիկոսարանին կից, ինչի մասին վկայում է Ղազար Փարպեցին: Բացի Էջմիածնից, Հայաստանի այլ վայրերում և տարբեր երկրների հայաշատ բնակավայրերում գրվել և ընդօրինակվել են հազարավոր ձեռագիր մատյաններ, որոնք պահվել են վանքերի ու մենաստանների մատենադարաններում։ Էջմիածնի կաթողիկոսական Մատենադարանի և Հայաստանի ու աշխարհի տարբեր երկրների գրչության կենտրոններում ստեղծված ու պահպանված ձեռագրերի հիմքի վրա էլ ձևավորվել է Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը: Սակայն այն, ինչն այսօր պահվում է Մատենադարանում, հայերեն պահպանված ձեռագրերի մի մասն է կազմում, քանի որ դարերի ընթացքում բազմաթիվ ձեռագրեր ոչնչացվել և առևանգվել են:
Էջմիածնի Մատենադարանը, որի հիմքի վրա ձևավորվել է Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանը, պետականացվել է 1920 թ. դեկտեմբերին, որից միայն երկու տարի անց` 1922 թ. ապրիլին, Մոսկվայից Հայաստան է վերադարձվել 4060 ձեռագիր: Էջմիածնից Մատենադարանը Երևան է տեղափոխվել 1939 թ. և տեղակայավել է Հանրային գրադարանում: 1945 թ. ճարտարապետ Մարկ Գրիգորյանի նախագծով սկսվել է շենքի շինարարությունը, որն ավարտվել է 1957 թ. և Մատենադարանը հաստատվել է նորակառույց շենքում: 1959 թվականի մարտի 3-ին Խորհրդային Հայաստանի կառավարության որոշմամբ Մատենադարանը վերածվում է գիտահետազոտական ինստիտուտի` ձեռագրերի գիտական պահպանության, բնագրերի ուսումնասիրման, հրատարակության և թարգմանության բաժիններով. 1962 թ. այն անվանակոչվում է Մեսրոպ Մաշտոցի անունով։
Ներկայումս Մատենադարանի գլխավոր մասնաշենքը վերածվել է թանգարանային համալիրի` հնարավորություն ստանալով ավելի շատ ցուցադրություններ ներակայացնելու: Նախկին 1 ցուցասրահին այսօր փոխարինում է 15-ը: Գիտական բաժինների համար կառուցվել է նոր մասնաշենք, որը շահագործման է հանձնվել 2011 թ. սեպտեմբերի 21-ին: Նորակառույցի հեղինակը ճարատարապետ Արթուր Մեսչյանն է:
Մատենադարանում կենտրոնացված շուրջ 23.000 ձեռագիր միավորներն ընդգրկում են հայ հին և միջնադարյան գիտության ու մշակույթի գրեթե բոլոր բնագավառները՝ պատմություն, աշխարհագրություն, քերականություն, փիլիսոփայություն, իրավունք, բժշկություն, մաթեմատիկա, տիեզերագիտություն, տոմարագիտություն, գուշակային գրականություն, թարգմանական ու ազգային գրականություն, մանրանկարչություն, երաժշտություն և թատրոն: Այստեղ հայերենից բացի պահվում են արաբերեն, պարսկերեն, հունարեն, ասորերեն, լատիներեն, եթովպերեն, վրացերեն, եբրայերեն և այլ լեզուներով ձեռագրեր։ Միջնադարյան թարգմանութունների շնորհիվ կորստից փրկվել են բազմաթիվ ձեռագրեր, որոնք չեն պահպանվել մայր լեզուներով անգամ և հայտնի են միայն հայերեն թարգմանությամբ։ Ավելի մանրամասն տեղեկատվության համար խնդրում ենք այցելել Մատենադարանի պաշտոնական կայքը։
ՄՈՒՏՔԻ ԱՐՏՈՆԱԳԻՐ (ՎԻԶԱ)
Հայաստան մուտքի արտոնագիր (վիզա) ստանալու մասին տեղեկատվությունը
հասանալի է հետևյալ հղումով։
ՄՈՒՏՔԻ ԱՐՏՈՆԱԳԻՐ (ՎԻԶԱ)
Հայաստան մուտքի արտոնագիր (վիզա) ստանալու մասին տեղեկատվությունը
հասանալի է հետևյալ հղումով։
